ALEVİLERİN KUTSAL YERLERİ

[Admin]

Hacıbektaş
Hacıbektaş İlçesi Alevilerin en kutsal mekanlarındandır. Çünkü, Anadolu evliyalarının en ulusu sayılan Alevilerin büyük Pir dedikleri Hacı Bektaş Veli burada yatmaktadır.

Hacı Bektaş Veli, 1209-1271 yıllarında yaşayan, bilge ve halk önderidir.

Anadolu'da Aleviliğini yerel özelliklere uyduran ve örgütleyen en önemli kişilerden başta gelenidir.

Kendisi, eski adı Suluca Karahöyük olan bugünkü Hacıbektaş ilçesinde yerleşmiş ve burada bir okul yaratmıştır. Türbesi çevresinde bir dergah oluşmuştur.

Alevi-Bektaşi kesiminin ziyaret yeri olan Hacıbektaş'taki bu kutsal mekan bugün müze halindedir.

Türk kültürünün en özgün örneklerinin saklandığı Hacı Bektaş Dergahı üç avludan oluşur. Dergahın içine Yeniçeri ocağını kaldıran II. Mahmut tarafından zorla bir mescit de yaptırılmıştır.

Hacı Bektaş dergahı, bugün tüm Türkiye Alevilerinin baş merkezi haline gelmiştir. Burada Ağustos ortasında yapılan 3 günlük tören ile Alevilik tüm dünyaya tanıtılmaktadır.

Abdal Musa Dergahı

Antalya'nın Elmalı İlçesi Tekke köyünde bulunan Abdal Musa Dergâhı da Anadolu Alevilerinin en kutsal yerlerindendir.

Bu tekkede Hacı Bektaş soyundan ve Hacı Bektaş'a bağlı olan Abdal Musa Sultan yatmaktadır.

XIV. yüzyılın başlarında yaşadığı söylenen bu Türk ereni de Horasan erenlerindendir.

Bursa fethinde bulunduğu ve meşhur Geyikli Baba ile karşılıklı kerametler gösterdiği rivayet ediliyor. Müritleri arasında Kaygusuz Abdal bulunur. Rivayete göre, geyik biçimine girerek Kaygusuz'u peşine takan ve onu müritleri arasına alan Abdal Musa'ya, Kaygusuz'un babası Alanya Bey'i öfkelenmiş, onu ateşte yakmak istemiş ama Abdal Musa müritleri ile beraber hiç korkmadan içine atlayıp, ateşi söndürmüş. Elmalı'nın güneyinde adına bir zaviye kurulmuş ve bu zaviye Alevilerin önemli merkezlerinden biri olmuştur.

Anadolu'da yürütülen cem törenlerinin sistemli olarak ilkin Abdal Musa Dergahı'nda yapıldığı ileri sürülebilir. Çünkü cemin bir türü Abdal Musa Cemi diye bilinmektedir.

Karaca Ahmet Sultan Dergâhı

Türkiyede, Hacı Bektaş Dergahından sonraki en büyük dergahtır. İstanbulun Üsküdar ilçesindeki bu dergah, 700 yıldır Alevi-Sünni bütün halkın ortak ziyaret mekanı olmuştur.

Burada yatan Karaca Ahmet, Hacı Bektaş Veli soyundan olup gözcü görevindedir. Karaca Ahmet Sultan, Horasan Erenleri grubundandır. O, Anadolunun gözcüsüdür. O, aynı zamanda cemdeki 12 hizmetten birisini yürüten gözcü makamının da sahibidir.

Karaca Ahmet Sultan, Türk toplumunun ilk ruh hekimidir. Bu yüzden onun dergahı şimdi de, hastaların ziyaret ettiği mekanlardandır.

Bugün İstanbuldaki Aleviler Karaca Ahmet Dergâhını ziyaret edip kurban kesmektedirler.

Bu dergah 33 yıl önce kurulan dernek tarafından yeniden canlandırmış ve çağdaş bir mekan haline getirmiştir. Karaca Ahmet Sultan Dergâhını bir kültür kurumu haline getirmek için çalışmalar sürmektedir.

Şahkulu Sultan Dergâhı

İstanbul'daki en büyük iki Alevi-Bektaşi dergahından birisi Şahkulu Sultan dergahıdır.

Bu dergah İstanbul Göztepe'de Merdivenköy bölgesindedir. Kuruluşu II. Osmanlı padişahı Orhan dönemine değin gider. Orhan, babası gibi Alevileri Alp Erenler adı altında örgütlemiş ve uçlara yollayarak onlar aracılığıyla Bizans topraklarını ele geçirmiştir.

Alp Erenlerin Ahilik adı altında fütüvvet (yiğitlik) örgütü içinde yer aldıkları bir gerçektir.

Orhan zamanında Merdivenköy bölgesi Bizanslılardan alınmış, buraya bir Ahi tekkesi kurulmuştu.

Aleviliğin esnaf teşkilatı içinde bir kolu olan Ahilik, uzun yıllar İslam dinini yaymak için savaşçı yetiştiren bir kurum olmuştur.

Merdivenköy'deki bu tekke de başlangıçta Ahiler için kurulmuş ve Ahi Hasan tarafından canlandırılmış ama daha sonra gelen Şah Kulu Sultan burayı gerçek bir bilgi merkezi ve okul durumuna getirdiği için ve kendi kabri de burada bulunduğundan bu yere Şah Kulu Sultan Tekkesi denilmiştir.

Karacaahmet Sultan gibi Bizans çevresinde şehit düşen Alevi ulularından olan Şah Kulu Sultan'a ait tekke, özellikle 1826'daki Alevi-Bektaşi katliamından sonra kapatılmış, daha sonra yeniden açılmış ama bakımsızlıktan yıkılmaya bırakılmıştı. Bu dergahı onarmak için Aleviler İstanbul'da dernek kurarak Şah Kulu Sultan Dergahı'nı yeniden canlandırdılar. Canlandırma çalışmaları artarak sürmektedir.

Seyyit Battal Gazi Dergâhı

Bu dergah alan olarak Türkiye'deki en büyük hacme sahip Alevi dergahıdır.

Eskişehir'in Seyitgazi ilçesinde bulunan Battal Gazi dergahı Alevilerin ulu bildikleri ve Ehlibeyt soyundan saydıkları Seyyit Battal Gazi'nin (675-740) yatırının bulunduğu yerde 1208 dolaylarında kurulmuştur.

Bu dergah yüzyıllardır işlemektedir.

Hasan Dede Türbesi

Ankara'ya bağlı Hasan Dede kasabasında yatan XVI. yüzyıl Alevi büyüğü ve ozanı Hasan Dede için kendi adıyla anılan kasabada yatır oluşturulmuştur. Alevilerin ziyaret yerlerinin önemlilerinden olan bu yatır, ne yazık ki yeterince bakımlı değildir.

Hamza Baba Dergahı

İzmir Kemalpaşa'da bulunan bu dergahın kurucusu Hacı Bektaş Veli müritlerinden Hamza Baba'dır.

Veli Baba Sultan Yatırı

Isparta Senirkent İlçesi'nin Uluğbey Kasabası'nda XVII. yüzyıl Alevi büyüklerinden Veli Baba Sultan'ın yatırı vardır. Burası da bölgenin önemli ziyaret yerlerinden birisidir.

Hacim Sultan Türbesi

Koluaçık Hacim Sultan denilen kutlu kişi Hacı Bektaş Veli'nin ardası idi. Yatırı, Uşak'ta Susuz'dadır.

Sarı Saltık Yatırı: 1296 yılında Hakka yürüdüğü tahmin edilen ve Hacı Bektaş Velinin ardası (halifesi) sayılan Sarı Saltık (Saltuk) Romanyanın Babadağ bölgesinde yatmaktadır. Anadoluda ve Balkanlarda Sarı Saltıkın başka makamları vardır.

Otman Baba Türbesi: 1478de Hakka yürüyen Otman Baba Bulgaristanın Haskova (Hasköy) ilinde yatmaktadır. Bugün de işlek bir dergahtır.

Akyazılı Sultan Yatırı

XVI. yüzyıl Alevi-Bektaşi ulularındandır. Yatırı Bulgaristan'da Rusçuk Kemaller İlçesi Mumcular Köyü'ndedir.

Bulgaristanın her tarafına yayılmış yüzlerce Alevi tekkesi bulunmaktadır. Bu tekkeler Jivkof yönetiminin gitmesinden sonra yeniden açılmaya başlanmışıtr.

Seyit Ali Sultan Tekkesi

1402 dolaylarında hakka yürüyen (ölen) Bektaşi ulusudur. Yatırı Yunanistanda Dimetoka'da kendi adıyla anılan Kızıldeli ırmağı kıyısındadır.

Gül Baba Yatırı: 16. Yüzyılın bu Bektaşi dedesinin yatırı Macaristanın en tanınmış ziyaret yerlerindendir. Burasını Hıristiyanlar da bir azizi ziyaret eder gibi ziyaret etmektedirler.

Yunanistan gibi Girit adasındaki üç kentte de eskiden kuvvetli Bektaşi dergahları vardı ama bunlar Yunan milliyetçileri tarafından yok edildiler.

Arnavutluk dergâhları: Arnavutlukun yüzde sekseni Bektaşidir. Burada pekçok Bektaşi dergahı ve tekkesi bulunmaktadır. Komünist sistemde yasaklanan Bektaşi dergahları hızla açılmaktadır.

Yugoslavyada Bosna bölgesinde de Bektaşi tekkeleri ve yatırları bulunmaktadır.

Balkanları boydan boya kaplayan Alevi Bektaşi tekkeleri ve dergâhlar, buralarda Türk kültürünün korunma ve yaşatılma üsleri gibi çalışmışlardır. Milli kültürü en çok bu bölgedeki Alevi nüfus yaşatmıştır. Bulgaristanda 1985te başlatılan Bulgarlaştırma kampanyasına da ilkin Alevilerin çoğunlukta olduğu bölgelerden başlanılmıştır. Bulgarlaştırmaya karşı en büyük direnişi, Rahmanlar Kasabasındaki Aleviler göstermişlerdir. Burası tanklarla basılmış ve pek çok insan öldürülmüştür. Rahmanlardaki Aleviler, Jivkof yönetimine karşı nasıl yiğitçe direndiklerini bizzat bize anlatmışlardır.



Anadolu'daki Diğer Yerler:

Aleviler insanı kutsal bildikleri için, iyi işler yapan her Alevi büyüğünü saygıyla anmışlar ve orada bir tekke oluşturmuşlardır. Her ilde en az dört beş tane böyle yatır vardır. Malatya'da Hıdır Abdal Dergâhı. Niksar'da Hüseyin Gazi Türbesi, Malik Gazi Türbesi, Polat Gazi Türbesi (Polat Tekke) Erbaa'da: Keçeci Baba (Önemli bir ziyaret merkezidir.). Sivas'ta Hubyar Baba ve birçok yatır; Amasya'da birçok yatır; bu arada Baba İlyas Horasani yatırı.

Türkiye'de Alevilerin kutsal yerlerinin sayısı 500'ü geçer.

Dünya Alevilerinin kutsal mekanlarının başında gelen yerler:

Kerbela: Burada İmam Hüseyinin kabri bulunur. En çok ziyaret edilen noktadır. Şehitler Şahının mekanı, Irak sınırları içindedir.

Necef: Iraktadır. Burası Hazreti Alinin makamıdır.

Meşhed: Sekizinci İmam Rızanın makamıdır. Burada çok büyük bir külliye yaratılmıştır. Muhteşem bir yapılar bütünü ile dünyanın en büyük dergahı sayılabilir.

Kum: İmam Rızanın kızkardeşi Hazreti Masumenin yatırının bulunduğu kent.

Erdebil: Anadolu Aleviliğinin asıl önderi Şah İsmail ile ailesinin kabirlerinin bulunduğu İran kentidir. Eskiden bazı Anadolu Alevileri Hac olarak buraya giderlerdi.
ayrıca erzıncanda alevıler ıcın cok onemlı olan kırklar turbesı, sultan melık turbesı , buyuk cesme
tuncelıde duzgun baba alevıler ıcın cok onemlı yerlerdır .